مؤ منان و نیکوکاران ، ظالمان و بدکاران ، از همان لحظه ((مرگ )) از هم جدا مى شوند و حالات متفاوتى دارند. یا تعبیر دیگر، نتیجه هاى اعمال و عقائدشان ، از همان لحظه کم کم ظاهر و آشکار مى گردد.
موقع جان دادن مؤ منان ، فرشتگان رحمت ، با کمال مهربانى و لطف ، با اخلاق نیک و بشاشت براى قبض روح آنها و آنان را به بهشت بشارت مى دهند. قرآن در این باره چنین مى فرماید:
ععع الذین تتوفاهم الملائکة طیبین یقولون سلام علیکم ادخلوا الجنة بما کنتم تعملون
((پرهیزکاران کسانى هستند که ملائکه (قبض ارواح و فرشتگان رحمت ) روحشان را مى گیرند. در حالى که (از نظر عقیده و گفتار و کردار)، پاک و پاکیزه اند. به آنها مى گویند: سلام بر شما باد. (سلامى که نشانه سلامت و امن و امان است ) به خاطر اعمال نیکى که انجام مى داده اید داخل بهشت شوید)).
در واقع ، پاداش پاکى و تقوا چیزى جز این نیست که فرشتگان الهى با سلام و درود از ایشان استقبال کنند و آنها را به بهشت دعوت نمایند، دعوتى که آمیخته با لطف و محبت و احترام باشد!

ملایک از آنها چو گیرند جان
 بر آن ها گشایند اینان زبان
 چو پاکیزه ماندید ز اعمال زشت
 کنون پس در آیید اندر بهشت
 
در این جا ممکن است بهشتى که فرشتگان مى گویند داخل آن شوید، اشاره به بهشت برزخى باشد که مؤ منان ، بعد از قبض روح شدن داخل آن مى شوند و ممکن است اشاره به بهشت قیامت باشد که بهشت برزخى درهاى آن حساب مى شود.
((مقربین و مؤ منین نیکوکار هنگامى که در آستانه مرگ قرار مى گیرند در نهایت آرامش و راحتى و شادى چشم از جهان مى پوشند. خداوند درباره آنان مى فرماید:
فاما ان کان من المقربین فروح و ریحان و جنت نعیم و اما ان کان من اصحاب الیمین فسلام لک من اصحاب الیمین
کسى که در حالت احتضار و واپسین لحظات زندگى قرار مى گیرد اگر از مقربان باشد در نهایت راحتى و آرامش و روح و ریحان است ، و در بهشت پر نعمت جاى مى گیرد.
((اما اگر از مؤ منان نیکوکار اصحاب یمین باشند، (همان مردان و زنان صالحى که نامه اعمالشان به نشانه پیروزى و قبولى به دست راستشان داده مى شود) به ایشان گفته مى شود: سلام بر تو از سوى دوستانت که از اصحاب یمین هستى .
پس مؤ منان نیکوکار هنگام ((مرگ ))، به راحتى و ناز و نعمت ، به آرامش کامل ، به رحمت و مغفرت از گناهان ، به آزادى از آتش دوزخ ، به بشارت به دخول در بهشت دست مى یابند.
با آمدن ((مرگ ))، پرده حجاب برداشته شده ، و ارتباطشان با محبوبشان نزدیک تر و روشن تر مى گردد، طبیعى است در آن حال فرح و سرورى بر روحشان غالب مى شود و در آن دم به زبان حال مى گویند:

حجاب چهره جان مى شود غبار تنم
 خوشا دمى که از این چهره پرده برفکنم
 چنین قفس نه سزاى چو من خوش الحانیست
 روم به گلشن رضوان که مرغ آن چمنم
خرم آن روز کز این منزل ویران بروم
 راحت جان طلبم و ز پى جانان بروم
 خرم آن روز که پرواز کنم تا در دوست
 به هواى سر کویش پرو بالى بزنم
 چون بلال از ضعف شد هم چون هلال
 رنگ مرگ افتاد بر روى بلال
 جفت او دیدش بگفتا: و احرب
 پس بلالش گفت : نه نه و اطرب
 تاکنون اندر حرب بودم ز زیست
 تو چه دانى مرگ چون عیش است و چیست
 این همى گفت و رخش در عین گفت
 نرگش و گلبرگ و لاله مى شگفت
 تاب رو و چشم پر انوار او
 مى گواهى داد بر گفتار او
 گفت : جفتش الفراق اى خوش خصال
 گفت : نه نه الوصال است الوصال
 گفت : جفت امشب غریبى مى روى
 از تبار و خویش غایب مى شوى
 گفت : نه نه بلکه امشب جان من
 مى رسد خوش از غریبى در وطن
 گفت : اى جان و دل و احسرتاه
 گفت : نه نه جان من ، وادولتا
 گفت : آن رویت کجا بینیم ما
 گفت : اندر خلقه خاص خدا(41)