تفكّر در تحولات مرگ و حيات، بهترين دليل بر اثبات وجود خداوند است. «كنتم امواتاً» خودشناسى مقدّمه خداشناسى است.
در بينش الهى، هدف از حيات ومرگ، تكامل وبازگشت به منبع كمال است. «ثم اليه ترجعون» مولوى در دفتر سوّم مثنوى مى‏گويد:
از جمادى مُردم و نامى شدم‏ از نما مُردم ز حيوان سر زدم
مُردم از حيوانى و انسان شدم‏ پس چه ترسم كِى زمردن كم شدم
بار ديگر از ملك پرّان شوم‏ آنچه در وَهم نايد آن شوم

إِن كَانَتْ لَكُمُ الدَّارُ الآَخِرَةُ عِندَ اللّهِ خَالِصَةً مِّن دُونِ النَّاسِ فَتَمَنَّوُاْ الْمَوْتَ إِن كُنتُمْ صَادِقِينَ

بگو: اگر سراى آخرتدر نزد خداوند مخصوص شماست، نه ساير مردم، پس آرزوى مرگ كنيد، اگر راست مى‏گوييد.